Dlaczego zarządzanie BHP?
Jako firma / organizacja jesteśmy odpowiedzialni za bezpieczeństwo i higienę pracy pracowników oraz innych osób, na które mogą mieć wpływ nasze działania – gości, dostawców itd. Fakt, jest to prawna odpowiedzialność. Jednak motywacja do zapewnienia czy zwiększania poziomu bezpieczeństwa nie musi mieć jedynie podłoża prawnego. Może również pochodzić z uwarunkowań kulturowych, może być oczekiwaniem kluczowych klientów, społeczności lokalnej itp.
Systemowe zarządzanie BHP ma na celu przede wszystkim umożliwienie organizacji zapewniania bezpiecznych i zdrowych miejsc pracy, zapobiegania urazom i chorobom związanym z pracą oraz ciągłe doskonalenie BHP. Gdy dodamy do tego zaangażowanie w aktywną promocję ochrony zdrowia zarówno fizycznego jak i psychicznego oraz zaangażujemy w to naszych pracowników to cele związane z BHP będą osiągane sprawnie i co najważniejsze skutecznie.
Samo zarządzenie w firmie to nic nowego, codziennie mierzymy się z koniecznością zarządzania zasobami ludzkimi, przepływem surowca, stanami magazynowymi i wieloma, wieloma innymi procesami. Zarządzanie BHP co do zasady powinno wyglądać podobnie jak i zarządzanie procesami i projektami w innych obszarach, a najlepiej jeśli wszystkie obszary działania organizacji są zarządzane w sposób spójny.
Coraz częściej firmy posiadają certyfikat systemu zarządzania BHP opartego o normę ISO 45001. Jednak zdarza się problem z określeniem motywacji do jego wdrożenia. Pamiętajmy, że sama certyfikacja systemu wg ISO 45001 nie powinna być celem w samym sobie.
Ogólnie rzecz ujmując intencją systemu zarządzania BHP powinno być zapewnienie ram zarządzania ryzykiem i szansami w zakresie BHP innymi słowy wyznaczenie kierunków do rozwoju, do ciągłego i świadomego podnoszenia poziomu bezpieczeństwa wewnątrz organizacji. W związku z tym niezwykle ważne jest aby identyfikować i eliminować zagrożenia oraz możliwie najbardziej minimalizować ryzyko związane z BHP poprzez podejmowanie skutecznych środków zapobiegawczych i ochronnych.
Kiedy te działania są wykonywane, organizacja poprawia swoje wyniki i to nie tylko w zakresie BHP. Przykładowo, z jednej strony skuteczne zapobiegamy wypadkom przy pracy (cel BHP) ale z drugiej dzięki temu stajemy się wiarygodnym partnerem i otwieramy przed sobą możliwości podjęcia współpracy z nowymi klientami (realizacja celów biznesowych).
W jakim zakresie zarządzanie BHP?
Ogromną zaletą systemu zarządzania BHP jest fakt, że to MY definiujemy jego granice i zakres stosowania. Firma zachowuje swobodę i elastyczność, może objąć systemem zarządzania całą organizację lub tylko jej określoną część. Jednakże zakres nie powinien być wykorzystywany do wykluczania działań, produktów i usług, które mają lub mogą mieć wpływ na poziom BHP w organizacji lub w celu obejścia wymogów prawnych i innych wymagań. a) establishes one or more processes to have confidence that they are controlled, carried out as planned and achieve the intended outcomes of the OH&S management system;
Nawet jeśli organizacja decyduje się na wdrożenie systemu zarządzania przyjmując jako główne kryterium ISO 45001 zachowuje uprawnienia, odpowiedzialność i autonomię w zakresie decydowania, w jaki sposób spełni wymagania tej normy.
Kluczowe cechy zarządzania bhp.
Po pierwsze – sprawność i skuteczność przywództwa
Przywództwo i zaangażowanie ze strony najwyższego kierownictwa organizacji, w tym świadomość, szybkość reakcji, aktywne wsparcie i informacje zwrotne, są kluczowe dla powodzenia systemu zarządzania BHP i osiągnięcia zamierzonych rezultatów.
Po drugie – zaangażowanie pracowników (faktyczne nie papierowe)
Charakteryzuje się między innymi aktywnym udziałem pracowników, współpracą i komunikacją opartą na wzajemnym zaufaniu, wspólnym postrzeganiu znaczenia systemu zarządzania. Kluczem skuteczności w tym zakresie jest zachęcanie pracowników przez management do zgłaszania incydentów, zagrożeń, ryzyka i szans do doskonalenia.
Po trzecie – planowe działanie
Planowanie i związane z planami decyzje nie powinny być jednorazowym projektem, ale procesem ciągłym, przewidującym zmiany okoliczności i nieustannie określającym ryzyko i możliwości.
Aby tak się stało organizacja powinna dokonywać identyfikacji zagrożeń począwszy od etapu projektowania miejsca pracy, doboru narzędzi pracy, wytwarzanego produktu lub organizacji procesów pracy. Identyfikacja zagrożeń powinna się również odbywać, gdy dany projekt jest rozwijany, uszczegóławiany czy finalnie wdrażany, ale co istotne, nie powinna zostać zaniechana od momentu wdrożenia ale powinna się toczyć w całym życia projektu.
Organizacja może wykorzystywać różne metody oceny ryzyka związanego z BHP w ramach ogólnej strategii przeciwdziałania różnym zagrożeniom lub działaniom. Metoda i złożoność oceny nie zależy od wielkości organizacji, ale od zagrożeń związanych z działaniami organizacji.
Zróżnicowane zagrożenia dla systemu zarządzania BHP powinny być również oceniane przy użyciu odpowiednich metod.
Planowane działania powinny być przede wszystkim zarządzane za pomocą systemu zarządzania BHP i powinny obejmować integrację z innymi procesami biznesowymi, takimi jak te ustanowione w zakresie zarządzania środowiskiem, jakością, ciągłością działania, ryzykiem biznesowym, zasobami finansowymi lub ludzkimi.
Kiedy ocena ryzyka związanego z BHP i innymi rodzajami ryzyka zidentyfikowała potrzebę stosowania środków kontroli, plany powinny określać, w jaki sposób te środki kontroli wdrożyć z uwzględnieniem hierarchii ich skuteczności.
Działania mające na celu zaradzenie ryzyku i wykorzystanie szans powinny być również brane pod uwagę w ramach zarządzania zmianami, aby mieć pewność, że nie wystąpią niezamierzone konsekwencje.
Po czwarte – kompetencje
Kompetencje pracowników powinny obejmować wiedzę i umiejętności potrzebne do radzenia sobie z zagrożeniami BHP, związanymi z ich pracą i miejscem pracy. Zatem to nie tylko odbycie szkoleń i potwierdzenie tego faktu kwitami.
Oprócz pracowników (w tym pracowników tymczasowych) wykonawcy zewnętrzni, odwiedzający i inne strony powinny być świadome zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa, na które są narażeni przebywając w organizacji.
Po piąte – komunikacja
Proces komunikacji i rozpowszechniania informacji, powinien zostać przemyślany i wdrożony tak, aby mieć pewność, że odpowiednie informacje są dostarczane, otrzymywane i zrozumiałe dla wszystkich pracowników i interesariuszy.
Po szóste – środki kontroli realizacji operacji
Czyli na przykład:
- stosowanie procedur i instrukcji pracy;
- zapewnienie kompetencji pracowników;
- ustanowienie prewencyjnych programów serwisowania;
- inżynieryjne i administracyjne środki kontroli;
- dostosowywanie pracy do możliwości psychofizycznych pracowników;
Szczególnie ważna jest hierarchia środków kontroli ryzyka.
Poniższe przykłady podano w celu zilustrowania działań, które można wdrożyć na każdym poziomie.
- Eliminacja, czyli usunięcie zagrożenia;
- Zastąpienie: np. zastąpienie substancji niebezpiecznych mniej niebezpiecznymi; zmiana śliskiego materiału podłogowego.
- Techniczne środki kontroli, reorganizacja pracy lub jedno i drugie: izolowanie ludzi od zagrożenia; wdrażanie zbiorowych środków ochronnych (np. konstrukcja bezpieczna sama w sobie, osłony maszyn, systemy wentylacyjne); mechaniczne przemieszczanie ładunków; ochrona przed upadkiem z wysokości za pomocą barier ochronnych.
- Administracyjne środki kontroli i środki ochrony indywidualnej.
Po siódme – gotowość i reagowanie na sytuacje kryzysowe
Plany gotowości na wypadek awarii mogą obejmować zdarzenia naturalne, techniczne i spowodowane przez człowieka, które mają miejsce w normalnych godzinach pracy i poza nimi.
Całość systemowego zarządzania powinny dopinać procesy oceny skuteczności, a także badania incydentów i niezgodności oraz planowego zapobiegania ich skutkom.
